Ecoloxistas en Acción Vigo presentou alegacións ao Plan de Ordenación do Espazo Marítimo da Demarcación Noratlántica respecto á zona que engloba as Rías Baixas en Galicia para mellorar a súa calidade ambiental.
A organización ecoloxista solicita, entre as súas principais demandas, que a Autoridade Portuaria de Vigo este obrigada a desenvolver un plan de prevención e control da calidade do aire, que se realicen programas exhaustivos de mostraxe, vixilancia e control das masas de auga costeiras, que se amplíen significativamente as zonas de especial protección de aves e especies mariñas e que se delimiten con criterios ambientais as zonas de exclusión para o despregamento da Eólica Mariña.
Desenvolver plan de prevención e control da calidade do aire no Porto de Vigo
O propio Plan de Ordenamento do Espazo Marítimo, en fase de exposición pública, recoñece que o contido en xofre, nitróxeno e materia particulada que conteñen os combustibles utilizados polos buques e que se desprenden á atmosfera en forma de óxidos de xofre (SOx), óxidos de nitróxeno NOx) e partículas (PM10 e PM2,5), contribúen á contaminación atmosférica e a unha mala calidade do aire, con efectos nocivos sobre a saúde humana e o medio ambiente, ao que se suma a emisión de gases de efecto invernadoiro que contribúen ao quecemento global.
O Porto de Vigo é un dos grandes receptores de portacontedores, graneleros e buques tanque, que son os tipos de buques máis frecuentes, e tamén os de maior porte, polo que se establecen como os que máis combustible consume globalmente e os que máis gases contaminantes emiten. Toda esta contaminación afecta gravemente á cidade de Vigo xa que aumenta considerablemente a polución urbana e con iso o índice de mortes prematuras por envelenamento.
Por iso Ecoloxistas en Acción Vigo solicita ao Ministerio para a Transición Ecolóxia e o Reto Demográfico (Miterd) que o Porto de Vigo teña a obriga de desenvolver un plan de prevención e control da calidade do aire para reducir drásticamente as emisións que xeran estes grandes buques.
Realizar programas exhaustivos de control das masas de auga costeiras das Rías Baixas
As mostraxes de microplásticos realizadas dentro do marco do ‘Programa Descriptor 10’ do Miterd nas augas superficiais da demarcación noratlántica revela a alta concentración destes, coincidindo as frecuencias máis altas de recontos de obxectos en boa parte coas zonas de acumulación de presións de achega de lixos como as grandes urbes ou as zonas de concentración industrial.
O propio Plan de Ordenamento do Espazo Marítimo presentado recoñece a mala situación das masas de auga costeiras das Rías Baixas que reflicten os informes do Miterd. Estas verteduras contaminantes ademais de afectar ao medio mariño, ás zonas de Rede Natura e actividades humanas que requiren de boa calidade das augas, tamén afectan gravemente a toda actividade económica relacionada co mar, en especial a acuicultura e marisqueo.
A pesar disto o propio Miterd recoñece no POEM presentado que o número de contaminantes avaliados non cobre todos os lexislados para os produtos da pesca e que o número de especies analizadas que cumpren os criterios non é representativo do total de especies destinadas ao consumo humano.
Ante esta situación Ecoloxistas en Acción solicita ao Goberno que se aumente e amplíe significativamente os programas de mostraxe, vixilancia e control das masas de auga costeiras para detectar verteduras contaminantes. Especialmente nas Rías Baixas onde as verteduras contaminantes afectan gravemente á acuicultura, co agravante de que nestas zonas o cultivo é sésil na súa maioría.
Ampliar as zonas de especial protección para aves e especies mariñas
As avaliacións e valoracións sobre a biodiversidade e a natureza esixen implementar novas medidas e actuacións que actualmente non se iniciaron.Os proxectos europeos que teñen que ver coa “Economía Azul” buscan duplicar a economía marítima da UE para 2030, polo que as medidas para promover o aproveitamento da enerxía mariña deberán ir acompañados, para evitar a competencia polo espazo marítimo e polos seus probables efectos sinérxicos, da eliminación doutras actividades nocivas como a explotación de petróleo e gas, a extracción de materias primas, as prácticas pesqueiras nocivas e o transporte marítimo sucio. Ademais, o desenvolvemento da ordenación do espazo marítimo acumula atrasos no seu desenvolvemento, como é o caso de España.
A Estratexia da UE sobre biodiversidade pasa por alto o mal estado da rede de Áreas Mariñas Protexidas (AMP) designadas en virtude das Directivas sobre a natureza e a DMEM.
Para 2030, a Estratexia de Biodiversidade ten como obxectivo transformar o 30% dos mares de Europa en áreas protexidas xestionadas de maneira eficaz, cun terzo destas estritamente protexidas. Con todo, non está garantido que a protección ambiental do 30% da superficie mariña en 2030 estea libre de afeccións ambientais, dando a sensación que máis que establecer as “incompatibilidades” preténdese regularizar para asegurar as “compatibilidades” das explotacións mariñas con espazos, hábitats e especies mariñas protexidas.
Outra das principais peticións de Ecoloxistas en Acción é que se aborde de forma inmediata a catalogación de máis zonas de especial protección para aves e especies mariñas nas Rías Baixas ata alomenos o 30% do territorio para lograr, e se é posible ampliar, este percentil durante o período de vixencia do plan.
Delimitar zonas de exclusión para o despregamento da Eólica Mariña
A eólica mariña pode ser unha oportunidade se cada proxecto sométese a unha rigorosa avaliación ambiental, xa que as súas afeccións non son nada desdeñables e poden ser sinérgicas a outras actividades que se realizan no emprazamento estudado.
Por exemplo, a fabricación de grandes estruturas (fixas, flotantes ou mesmo subestacións offshore completas) e diversos compoñentes eólicos nos estaleiros españois, situados en zonas próximas aos portos, podería representar unha gran oportunidade para a diversificación do negocio da Industria Naval, coa empresa pública Navantia como motriz. Algúns dos estaleiros e portos españois están xa actuando como hubs loxísticos e de fabricación, combinando a actividade propia do sector naval, como a construción de buques de servizo para parques offshore, coa construción de grandes estruturas soporte e compoñentes eólicos para o seu uso no mar.
O desenvolvemento e a futura operación de parques eólicos mariños en España daría lugar ademais a un novo mercado de reparación e mantemento, moi interesante para a industria naval española, que se podería unir ao tamén necesaria reciclaxe ecolóxica de buques. Unhas posibilidades que non poden obviar os impactos que estas instalacións poderían ter. Unha aposta que non sexa capaz de atender e garantir a maior protección posible dos ecosistemas só xerará enormes problemas a medio e longo prazo.
Os obxectivos de loita contra o cambio climático e contra a perda de biodiversidade deben ser tan irrenunciables como parellos. A experiencia acumulada fainos ser críticos cos actuais procedementos de avaliación de impacto ambiental que en ocasións non foron capaces de frear distintos impactos. As medidas minimizadoras non están a resultar eficaces e, en termos de biodiversidade, a adopción de medidas compensatorias non deixa de ser a constatación de que se producen impactos irreversibles que debían evitarse.
O impacto dos parques eólicos mariños durante as fases de construción, operación e desmantelamento conleva entre outros: o risco de colisión de fauna; os efectos da contaminación acústica das turbinas e da montaxe de estruturas nos mamíferos e outros animais mariños; a contaminación por metais pesados procedentes dos ánodos de sacrificio; o impacto sobre os fondos mariños da ancoraxe e do tendido e despregamento de cables, así como o efecto dos campos electromagnéticos dos cables sobre os peixes e outros recursos pesqueiros.
Ademais, hai que ter en conta o impacto paisaxístico das turbinas e o risco que supón este tipo de instalacións no marco dunha maior recorrencia de fenómenos meteorolóxicos extremos relacionados co cambio climático, como son os temporais marítimos, que supoñen un risco crecente. As infraestruturas a gran escala, como os parques eólicos mariños, non deben permitirse nas AMP e outras áreas ecoloxicamente valiosas como as ZEPA, e deberían establecerse zonas de amortiguamiento adecuadas.
O despregamento das liñas de evacuación carrexa a apertura de gabias de considerables dimensións e a cimentación de fixacións tanto no trazado mergullado como no parte terrestre ata a arqueta de conexión. Sen en cambio nos proxectos iniciais presentados ata o de agora as canalizacións afectan a areais ou zonas de valor ecolóxico e están claramente escollidas por criterios exclusivamente económicos e non tendo en cuenta minimizar o impacto ambiental que causan.
Para evitar que o despregamento da eólica mariña supoña unha catástrofe ambiental como a terrestre, Ecoloxistas en Acción Vigo solicita que ademais de declarar como zonas de exclusión para o despregamento da eólica mariña ás zonas actuais de especial protección para aves e especies mariñas nas Rías Baixas contémplense tamén como zonas de exclusión todas as posibles zonas a incluír no catálogo de zonas de especial protección para a flora e fauna. Tamén solicitan que se establezan tamén as convenientes zonas de amortiguación creando unhas franxas de exclusión circundando as zonas de especial protección.
Desde a organización ecoloxista inciden en que os aterraxes (soterramentos e ancoraxes) das liñas de evacuación enerxéticas, que sempre conlevan un gran impacto ambiental, deben acométerse por zonas xa degradadas ambientalmente como instalacións portuarias ou industriais e que por tanto non afecten a areais ou zonas de valor ecolóxico.
